Vandaag is de allerlaatste dag van onze reis. Morgen zitten we in het vliegtuig terug naar Nederland. Voor alle mensen die ons gevolgd hebben, hebben we hieronder alvast wat Q&A's op een rijtje gezet van vragen die ons het meest gesteld (gaan) worden:

1. Wat was het meest bijzondere?
We hebben vooral genoten van het samen op reis zijn. Het fietsende leven is heel stressloos. Elke dag in beweging. En nergens hebben we ons onveilig of ongewenst gevoeld. Integendeel, we hebben versteld gestaan van de goedheid en gastvrijheid die we onderweg hebben mogen ontvangen. Het geeft een fantastisch gevoel als mensen heel enthousiast reageren op onze reis. Dat zal dus nog even slikken worden in Nederland, waar we weer in het straatbeeld passen als we gaan fietsen.

2. Wat was het leukste land?
Oh jee, moeten we echt een keuze maken? Dat gaan we heel politiek correct niet doen. We hebben overal genoten. Het land waar het in elk geval het beste gaat is toch wel Nederland gebleken: daar maken ze zich alleen maar druk over het koningslied en zwarte pieten!

3. En hebben jullie veel pech op de fiets gehad?
Judith heeft helemaal géén pech gehad, Gerard een paar lekke banden en dat was het eigenlijk wel. De kwaliteit van Iraanse buitenbanden is trouwens best goed, sinds die band erop ligt, heeft Gerard geen lekke band meer gehad. Dus voor iedereen die - door ons geïnspireerd? - ook wil gaan fietsen, hebben we nog wel wat goede materiaaltips.

4. Wat was het zwaarst?
Gerard was het zwaarst, maar werd tijdens de reis steeds lichter...

5. Hebben jullie vaak ruzie gehad?
Welnee, alhoewel... Juud is wat prikkelbaar als ze niet genoeg gegeten heeft en Gerard is 's ochtends wat minder aanspreekbaar. Maar daar konden we tijdens het avondeten dan weer smakelijk om lachen.

6. Zeker wel wennen terug in Nederland?
We vrezen dat het verrassend makkelijk zal zijn om onze draai weer te vinden. Het zal vooral wennen zijn voor onze familie en vrienden, die 7 fotoboeken voorgeschoteld krijgen... En we gaan natuurlijk het bloggen missen!

(FAQ = Frequently Asked Questions)

Waar Wenen ons symbolische beginpunt was van onze reis van West naar Oost, was steeds Samarkand ons symbolische eindpunt.  Nu lopen we dan daadwerkelijk rond in Samarkand. Het geeft een beetje een onwerkelijk gevoel dat je eindpunt bereikt is. Zoals wel vaker blijkt de reis belangrijker dan het doel.

Waar we eerder op onze reis vooral op de terreurdaden en verwoestingen van Timur Lenk zijn gewezen, zien we nu dat deze man in Samarkand een aantal prachtige gebouwen heeft laten neerzetten. In korte tijd veroverde hij een rijk van de Nijl tot aan de Indus. De Uzbeken vereren hem dan ook als een groots staatsman. Vol trots poseren ze bij standbeelden van hem. Zo zien we nu wel vaker overeenkomsten en verschillen met zaken die we eerder op onze reis zijn tegengekomen. De cirkel rondmaken, noemen we dat dan. Zo zijn we niet echt enthousiast over de Uzbeekse keuken, maar dat waren we ook niet in Hongarije en Servië.

Op reis hebben we enorm genoten van het buiten zijn en het waarnemen van de kleine veranderingen in de natuur. In maart ploeterden we door de sneeuw in Oostenrijk en Hongarije en waren de bomen kaal. Onderweg hebben we de bloesem zien ontstaan, de bomen hun blad zien krijgen en momenteel  fietsen we tussen de mooie herfstkleuren in Uzbekistan en zien we de bomen hun blaadjes weer verliezen. Ook hier zijn we de cirkel aan het rond maken. 

Acht maanden lang hebben we met de seizoenen mee gegeten: van aardbeien naar abrikozen, vijgen en druiven en die weer naar de huidige granaatappels en walnoten. Dus om de cirkel echt rond te maken: mochten we in Nederland langskomen, zorg voor een lekkere, winterse boerenkoolstamppot, dan hebben we echt met alle seizoenen mee gegeten en hebben we de cirkel écht rond gemaakt.

‘Rare jongens, die Uzbeken’, zou Obelix gezegd hebben. De eerste keer dat we uitgenodigd werden voor een huwelijksfeest, fietsten we toevallig langs het erf waar het huwelijksfeest gevierd werd. Iedereen zwaaide dat we mee moesten komen eten. We zaten nog maar net of het nationale rijstgerecht ‘Osh’ en een fles wodka werden al voor onze neus weggezet en dat om 10.00 uur ’s ochtends. Bij een huwelijksfeest lijkt iedereen te mogen aanschuiven en meeëten. De muziek stond hard en plots werd Gerard naar voren geroepen door kreten als ‘Rijkaard, Gullit, Van Basten’. Gerard moest een gelukwens voor het bruidspaar uitspreken. Het was geen enkel probleem dat niemand begreep wat hij zei. Het leverde een daverend applaus op.

Een dag later belandden we weer op een huwelijksfeest, deze keer op uitnodiging van de gastheer van ons guesthouse. We kwamen rond 13.00 uur op het huwelijksfeest binnen en ook hier stroomde de wodka weer rijkelijk. Na maanden door islamitische landen te hebben gefietst zijn wij de voordelen van een alcoholloos leven gaan inzien, maar deze keer lieten we de beleefdheid prevaleren boven principes. Bij elk nieuw glas moest de volgende persoon een toost uitbrengen. Onze gastheer wenkte dat het nu wel eens tijd werd om te gaan dansen. Zo gezegd zo gedaan. Op de dansvloer kregen een man en een vrouw geld toegestopt tijdens het dansen. Wij dachten dat het nu onze beurt was om geld te geven als een soort van huwelijkscadeau. Vol goede moed gooiden wij ons beste dansbeentje voor en stortten ons in het dansgewoel. Gerard gooide er nog een paar salsa-moves tegenaan. Op het moment dat wij dachten dat wij geld konden geven, kregen wij tot onze grote schrik geld toegestopt. Naast gratis eten en drank, kregen we nog geld toe ook! Niemand wilde geld van ons aannemen. Als dank hebben we extra hartelijke gelukswensen voor het bruidspaar in de microfoon uitgesproken.

Aangezien oktober een zeer populaire maand is om te trouwen is het niet meer dan normaal dat we voor het op de fiets stappen even afstemmen met elkaar:  ‘Vandaag doen we geen huwelijksfeesten’.

Het gaat snel. We zijn alweer 5 dagen in Uzbekistan. Het laatste land op deze reis. Ook reizen van 8 maanden lopen uiteindelijk op hun einde, zo blijkt maar weer. Maar het is nog niet zover en Uzbekistan biedt ons genoeg moois om er nog even goed van te genieten.

Uzbekistan heeft namelijk prachtige steden, groot geworden ten tijde van de zijderoute. Khiva en Bukhara hebben we inmiddels bezocht. Je kunt hier ronddwalen door een wirwar van steegjes en pleinen, waarbij je jezelf oriënteert door middel van gekleurde minaretten die boven de vele koepeldaken uitsteken. De steden hebben na de verwoesting door de Mongolen in de 13e eeuw nog een bloeiperiode gehad, waardoor er vandaag de dag nog veel moois te bewonderen is. Dit is een groot verschil met de zijderoute steden in Turkmenistan. Die zijn namelijk na de Mongolen ook nog eens te grazen genomen door Timoer Lenk. Khiva en Bukhara zijn door hem redelijk ongemoeid gelaten. Timoer Lenk (Tamerlane in het Engels) is een illuster figuur uit de geschiedenis van wat we nu Uzbekistan noemen. Hij veroverde in de 14e eeuw een groot grondgebied in Centraal Azië en Perzië. Samarkand was zijn hoofdstad en moest de mooiste stad ter wereld worden. Met dit doel voor ogen vond hij het volkomen verantwoord om andere mooie steden te verwoesten. Er kan immers maar één de mooiste zijn. Alleen de vaklieden werden gespaard, want die kon hij in Samarkand gebruiken.

Samarkand belooft dus de parel van de Oriënt te zijn. We zijn benieuwd. De komende dagen fietsen we die kant op. De tassen iets voller dan normaal, vanwege de stapels bankbiljetten. Het grootste biljet hier is 1000 som, wat gelijk staat aan 30 eurocent... EUR 150 is dus een stapel van 500 biljetten. Probeer dat maar eens in je portemonnee te krijgen! Deze inflatie verklaart misschien ook waarom mensen liever in goud investeren, in hun mond wel te verstaan. Elke glimlach legt een rij gouden tanden bloot.