Het Turkmeense volk is een mix van mensen met verschillende achtergronden. In de verschillende gezichten van de Turkmeense bevolking zie je de geschiedenis voorbij komen: de hoge jukbeenderen van de Mongolen, het blonde haar van de Russen, de gebruinde huid van de Arabieren, het sluike zwarte haar van de Perzen en een oud-Turkse voorliefde voor baarden bij oude mannen. Vele volken, maar ook religies, zijn door de Turkmeense steppe getrokken en dat zie je terug in de manier waarop de Turkmenen hun religie beleven en de vele uitingen van bijgeloof.

De Turkmenen zijn namelijk bijgelovig en niet zo'n beetje ook. De eerste keer dat we dit merkten was bij een site ongeveer 10 km buiten de hoofdstad Ashgabat. We waren onderweg naar Mary en stopten bij een tombe. Het bord gaf aan dat hier Seyit Jemaleddin begraven lag. We hadden geen idee wie dat was en wat de bijzonderheid aan deze plek was. Als brave leerlingen liepen we naar de plek. Tot onze verrassing was het er druk met Turkmenen. We zagen ze bidden, rondjes lopen om de tombe heen, om een grote steen, dingen achterlaten. Hier was iets gaande..! We kwamen er al snel achter dat men hier naar toe komt om een wens te doen. We vonden kleine wiegjes achtergelaten door vrouwen met een kinderwens, huizen nagemaakt van karton, etc.

En zo zijn er legio voorbeelden. Zelfs Unesco houdt er rekening mee. Bij enkele sites zijn er speciale plekken gemaakt voor het koken van een maaltijd. Mensen komen hier naartoe om samen te eten en offeren een deel van de maaltijd om hun kans op geluk en voorspoed te vergroten. Het is voor Turkmenen een vanzelfsprekend onderdeel van het leven. Of het werkt..? Dat weten we niet. Het levert in elk geval mooie taferelen op en soms ook komische. Laatst zagen we mannen en vrouwen van een heuvel afrollen: dat vergroot blijkbaar de vruchtbaarheid.

Noord-Korea-light. Dat was het imago dat Turkmenistan jarenlang had. Met een streng veiligheidsapparaat en een geesteszieke president (‘president Number One’) was dat niet eens zo’n gekke vergelijking. Number One zette overal standbeelden van hemzelf neer, wilde de maanden van het jaar naar zichzelf en zijn familieleden noemen en schreef een boek dat alle Turkmenen uit hun hoofd moesten leren (waardoor alle andere boeken en bibliotheken overbodig verklaard konden worden). Number One is overleden aan een hartaanval en inmiddels is er een nieuwe president in Turkmenistan (‘Number Two’).  Number Two mag dan geen 14 meter hoge gouden-met-de-zon-meedraaiende standbeelden van zichzelf neerzetten  (de Grote Leider is als de Zon…), maar ook Number Two is alom aanwezig. Op bijna elk groot, nieuw gebouw hangt wel een portret van hem. De nieuwe president doet ons nog het meest denken aan Ken van Barbie: zijn haar zit altijd goed en je kan hem verschillende pakjes aan trekken: als militair, als dokter, als ruiter, etc. Een plastic werkelijkheid. En dat is precies wat de hoofdstad Ashgabat ook uitstraalt: deze stad is de laatste 10 jaar uit de grond gestampt met wit marmeren gebouwen zonder ziel en uitstraling. B-kantorencomplexen, gecombineerd met  grote Mercedes / Jaguar dealerrooms zoals die in Nederland langs de snelweg staan. Al deze nieuwbouw is meteen tot ‘The Golden Age of Turkmenistan’ gedoopt. Dat kan je vrij gemakkelijk doen als je land nog geen 25 jaar bestaat en de media totaal gecontroleerd worden door de staat. We vonden het af en toe onwerkelijk om door het centrum van de stad te lopen: grote, witte gebouwen en grote, rechte straten, maar weinig mensen op straat. En de mensen geven Turkmenistan juist kleur: de vrouwen dragen lange, kleurrijke jurken en kleurrijke hoofdtooien. Sommige jurken zijn voorgeschreven door de staat: schoolmeisjes moeten een groene lange jurk aan en middelbare/hogeschool meisjes een rode jurk, maar de kleurrijke jurken worden ook buiten dergelijke verplichtingen veel gedragen. En daar zal de president tevreden over zijn, want daar zijn we inmiddels wel achter: alle goede dingen in Turkmenistan hebben we maar aan één man te danken: Ken van Barbie! Ken for president!